Bir Koçluk Hikayesi

Bir Koçluk Hikayesi- Kendim Ettim Kendim Buldum

Eskilerde söylenen “Kendim ettim kendim buldum” şarkısının sözlerinin koçluk mesleğini anlatan iyi bir mecaz olduğunu düşünüyorum. Erickson Koçluk Okulu’nun kurucusu Dr. Milton Erickson’ın prensiplerinden biri olan “Her insan o anda var olan en iyi seçimi yapar” prensibi, şarkının “kendim ettim” bölümünü; koçluğun temeli olan “En iyi çözümü kişinin kendisinin bulması” da şarkının “kendim buldum” bölümünü oluşturuyor.

2010 yılında Erickson Profesyonel Koçluk sertifikamı aldıktan sonra Philip Morris’te, sahada ve ofiste kurum içi koçluk çalışmalarına başladım. Koçluk ile daha önce hiç tanışmamış olan çalışma arkadaşlarımız seans öncesinde “Hocam nedir bu çalışma?” diye soruyorlardı. Bu soruya Cem Yılmaz’ın “Gora” filminin bir sahnesindeki, Garabel’in Arif’e söylediği “Merak etme sende olanı sana vereceğiz” cevabı ile karşılık verip merakı espriyle gidermeye çalışıyordum. Aslında bu cevap, Erickson koçluğunun başlangıç aşaması olan “Müşteriyle Uyum” için de iyi bir örnek alternatiflerinde biriydi

Koçluk neden sevilir?

Bu sorunun cevabı aslında çok basit: Koçlukta dünyanın en önemli konusunu konuşuyoruz. Dünyanın en önemli konusunun “Sen” olduğunu düşünüyorum. İnsanlar kendileri hakkında konuşmaktan hoşlanır. Şimdi ve gelecekte bütün koçlar “Sen”i konuşacaklar ve “Sen” hiçbir zaman gündemden düşmeyecek. Koçluğun önemli prensiplerinden biri olan “müşteri/danışan odaklı olmak”, bu bağlamda dünyanın en önemli konusu olan “Sen” ile bire bir örtüşüyor. Bu yüzden koçluluğun sevilme olasılı yüksek olacaktır. 

Kontrat

Mademki konuya girdik Erickson Çözüm Odaklı Koçluk Şeması’nın ikinci adımı olan “Kontrat” ile devam edelim. Koçluk görüşmelerine genelde koçluk çemberi ile başlıyorum. Burada bir es vereyim “Koçluk, koçun belirlediği bir gündemle başlamaz”. Evet, doğru ancak ben genellikle kurum içi koçluk yaptığım için şirket gündemlerini ve önceliklerini de dikkate alıyorum. Bu başlangıç, hem şirket hedefleri hem de çalışan gelişimi için bizi ortak paydada buluşturuyor.

Deneyim Yaratma

Bu, en sevdiğim bölüm. Bazen müşterinin/danışanın sürece kapılarak kendisinden geçmesi ve ardından kendisini aşması yok mu, işte filmin başladığı yer bence bu! “Mentor Masası” adını verdiğimiz deneyim yaratma uygulamasında, müşterinin mentor olarak seçtiği kişinin gözlerinden kendisi olarak kendisine bakması bana göre küçük bir sihir.

Eylem Adımları

Farkındalığı ve kararlığı artan danışan, gündemle ilgili bir hareket planı oluşturuyor. Kurum için koçluklarda performans ve beceri gelişimi üzerinde durduğumuz için hareket planlarında eğer özel bir durum yoksa danışanın izniyle amiriyle paylaşıyoruz. Hareket planları bu sayede amir veya koç tarafından takip edilebiliyor. Bu da işe ve kişiye olan katkıları gözlemlenebilir ve takip edilebilir kılıyor. Şunu hatırlatmakta yarar var, hareket planları dışında koçluk görüşmesiyle ilgili başka bir bilgi/içerik amir de olsa kimseyle paylaşılmıyor. Koçluk eğitimlerinde aldığımız ilk derslerden biri olan “görüşmelerin gizlilik esası”, koçlukta en fazla dikkat ettiğim husus.

Seansları ağırlıklı olarak koçların kullandığı bir yöntem olan “Mantıksal Algı Boyutları” sistematiğinin “Kimlik” bölümüne atıfta bulunarak bitiriyorum. “Başarılı ve yetkin bir birey olarak eylem adımlarını yerine getireceğine inancım tam.”

Konu mantıksal algı boyutlarından açılmışken her algı seviyesindeki konuşma biçimlerine örnek vereyim:

• Evin pırıl pırıl (Çevre) 
• Her gün evini temizliyorsun (Davranış) 
• Evi temiz tutmakta iyisin (Yetenek) 
• Evi temiz tutmak senin için önemli (Değerler) 
• Sen temiz bir insansın (Kimlik) 
• Temizlik imandan gelir (İnanç boyutu) 

Bir diğer koçluk uygulaması da “Sonuç Çerçevesi”. Danışan görüşmeye  bir sorun/problem ile başlıyorsa aşağıdaki örnekte olduğu gibi kontratı olumlu bir bakış açısı çevirerek koçluk görüşmesine başlıyorum.

• Danışan: “Yapamam” (Sorun çerçevesi) 
• Koç: “Ne olursa yaparsın?” (Sonuç çerçevesi) 

Aşağıdaki sorularala yazımı tamamlamak istiyorum:

1-) Bir çocuk gözüyle baksaydınız yaşamınızda öncelikli olarak neyi değiştirmek isterdiniz?

2-) En sevdiğiniz arkadaşınızın gözüyle kendinize baksaydınız, kendinize hangi konularda tavsiyelerde bulunurdunuz?

3-) Olanağınız olduğu halde yapmaya cesaret edemediğiniz neler var?

4) Gözününüz önünde olupta göremediğiniz neler var?

Nevzat Ozansoy

Ağustos 2025-Ankara